Tự bảo vệ mình trước đại dịch Virut Zika

Bệnh do virus Zika đã lan truyền tại 44 quốc gia và vùng lãnh thổ, làm dấy lên nỗi lo ngại toàn cầu. Bộ Y tế đã đưa ra cảnh báo virus Zika có khả năng xâm nhập vào Việt Nam là rất lớn. Bạn phải làm gì để bảo vệ mình trước đại dịch kinh khủng này?

Hội chứng đầu nhỏ ở trẻ nghi ngờ do virut Zika

Virut Zika và khả năng gây teo não chu sinh

Bệnh teo não Zika được phát hiện lần đâu tiên ở loài khỉ vào năm 1947 tại khu rừng ZIKA thuộc đất nước Uganda. Virus gây bệnh là thành viên của virus Flaviviridae truyền bệnh bởi muỗi A. aegypti.

Virus Zika truyền bệnh bởi muỗi A. aegypti nên có liên quan bệnh sốt xuất huyết , sốt vàng da, viêm não Nhật Bản, và West Nile virus.  Điều trị bằng truyền bù dịch, nghỉ ngơi, giảm đau, các thuốc làm dịu khác, hiện chưa có thuốc đặc trị cho bệnh này. Có sự liên hệ rõ ràng giữa sốt Zika trên người có thai với hiện tượng teo não ở trẻ sơ sinh, nguyên nhân chưa rõ, rất có khả năng đây là hiện tượng do lây truyền từ mẹ sang con.

Nghiên cứu thấy rằng thời gian ủ bệnh sau khi bị muỗi đốt là khoảng 10 ngày. Zika virus có thể lây giữa con người thông niêm mạc cơ quan sinh dục như giao hợp và nó cũng có thể đi qua nhau thai, gây teo não thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Triệu chứng lâm sàng: nhiễm virus Zika sẽ nhức đầu nhẹ, phát ban dát sẩn, sốt, mệt mỏi, viêm kết mạc và đau khớp, cơ thắt lưng. Trong vòng hai ngày, ban sẩn bắt đầu mờ dần, và trong vòng ba ngày, hết cơn sốt, chỉ ban vẫn còn. Sốt Zika là một bệnh tương đối nhẹ không có tử vong, nhưng tiềm năng thực sự của nó với thai nhi là không thể lường hết.

Việt nam, Thái lan, Campuchia, Lào, Myanmar là những nước nhiệt đới, muỗi nhiều, nhận thức về Virus Zika chưa tỏ tường. Do vậy nguy cơ nhiễm trùng Zika trong thời gian mang thai là hiện hữu, điều đáng buồn là chúng ta chưa có huyết thanh mẫu hoặc mẫu AND để chẩn đoán sớm. Mới trong năm 2015 chúng tôi tiếp nhận 4 ca là các cháu Teo não bẩm sinh mà không rõ nguyên nhân. Hầu hết các cháu có triệu chứng chậm phát triển trí tuệ, chậm phát triển vận động, ngôn ngữ, …Nghi ngờ là do Zika nhưng rất thiếu bằng chứng. Tuy vậy, khi dùng chế phẩm từ cây thông đất cho thấy những tiến triển rất đáng kể. Cây thông đất chứa Huperzin A, đây là một chất ức chế acetylcholinesterase  và thụ thể đối kháng NMDA lại đi qua được hàng rào máu não.

 Cách phòng bệnh do virus Zika

– Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh do virus Zika. Phòng bệnh chủ yếu bằng hạn chế đi đến vùng lưu hành dịch Zika. Các cá nhân trong vùng dịch áp dụng các biện pháp hạn chế muỗi đốt như: Mặc quần áo kín, sáng màu, dùng các thuốc xua đuổi côn trùng, nằm màn…

– Tại vùng có dịch cần triển khai các biện pháp diệt muỗi như: Đảm bảo vệ sinh môi trường, loại bỏ các vật dụng đọng nước, đậy kín các chum, bể hoặc thả cá diệt loăng quăng, diệt muỗi bằng bẫy…

– Cần sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục với người bị nhiễm virus Zika.

– Mặc dù đã phát hiện ARN của virus Zika trong sữa nhưng chưa có bằng chứng lây truyền virus Zika qua bú mẹ nên chưa có khuyến cáo kiêng cho con bú trong khi mẹ nghi ngờ hoặc xác định bị nhiễm virus Zika

-Người dân sống trong khu vực lưu hành muỗi Aedes cần phòng muỗi đốt bằng bôi hóa chất đuổi muỗi hoặc mặc quần áo dài để tránh bị muối đốt

-Phụ nữ đang/ sẽ mang thai có khả năng phơi nhiễm nên tư vấn nhân viên y tế để theo dõi thai và dự phòng.

-Người du lịch khi đi đến vùng lưu hành vi rút Zika tự bảo vệ bản thân khỏi muỗi đốt, phụ nữ mang thai nên tư vấn cán bộ y tế trước và sau khi trở về.