Teo tiểu não là gì ? Tìm hiểu chứng teo tiểu não

Tiểu não có vai trò rất quan trọng trong cơ thể con người với chức năng điều hòa thăng bằng và phối hợp vận động. Khi tiểu não bị tổn thương (u, nhiễm khuẩn, chấn thương…) sẽ xuất hiện các triệu chứng như rối loạn vận động, mất thăng bằng, giảm trương lực cơ… Tập hợp các triệu chứng bệnh lý đó gọi là hội chứng tiểu não. Trong đó có bệnh teo tiểu não.

1, Teo tiểu não là gì?

Teo tiểu não, còn được gọi là teo spinocerebellar, viết tắt là SCA, là một tính trạng trội bệnh thần kinh gia đình, khi cha hoặc mẹ mắc bệnh này thì một trong số con cái của họ sẽ có cơ hội mắc 50% bệnh teo tiểu não. Với hành động đi bộ không vững, như chim cánh cụt của bệnh nhân thường được gọi là Pingu.

Xem thêm: Teo não là gì?

2, Triệu chứng của bệnh teo tiểu não

Triệu chứng teo tiểu não vào đầu, giữa và giai đoạn cuối có biểu hiện như sau:

Biểu hiện ban đầu

Đi bộ như một người say rượu (chóng mặt).
Phản ứng kém linh hoạt, thấy khó khăn khi nâng các vật nặng.
Khi đứng yên, cơ thể lắc lư qua lại như người say rượu
Chuyển động của mắt suy giảm, không nhanh.

Biểu hiện tạm thời

Chân tay, các cơ nặng hơn, mất điều hòa hiện tượng rõ ràng.
Không thể kiểm soát tư thế và tốc độ đường đi, đi bộ như chim cánh cụt; bước chân ọp ẹp hơi mở hoặc kéo, không thể duy trì sự cân bằng, không thể đi bộ đường dài, lên xuống cầu thang rất khó khăn. Người bệnh sẽ bị mất ý thức và đi lại không như ý muốn.
Người bệnh nói ngập ngừng, nhát gừng, không hoàn chỉnh thành câu khi nói, đứt đoạn, phát âm sai, không rõ ràng, khó nghe được.

Hiện tượng trễ

Không thể kiểm soát sân, và thậm chí không thể nói, viết không đọc được. Bệnh nặng có thể bệnh nhân mất khả năng vận động ngôn ngữ.
Không thể đứng, thậm chí không thể ngồi dậy, dựa vào xe lăn, cuộc sống không thể tự chăm sóc mình.
Nếu não hoặc dây thần kinh ngoại vi bị ảnh hưởng, bệnh nhân sẽ bị ảnh hưởng lớn đến trí tuệ.

Đọc tiếp: Phương pháp chuẩn đoán dấu hiệu bệnh teo tiểu não

3, Nguyên nhân mắc bệnh teo tiểu não

Nguyên nhân mắc bệnh teo tiểu não chủ yếu do hai nguyên nhân sau:

Yếu tố di truyền:

Hầu hết các yếu tố di truyền teo tiểu não khởi phát trước 20 tuổi, chủ yếu là tính trạng lặn, nhưng sau tuổi 20, chủ yếu là nhiễm sắc thể thường bắt đầu thừa kế chiếm ưu thế. Sau khi một nghiên cứu dài của nhiều học giả, các gen khiếm khuyết mất điều hòa Friedreich nằm trên 9q13 ~ Q21, các gen OPCA nằm giữa 6p24 ~ p23 cũng cho thấy sự lây nhiễm virus, suy giảm miễn dịch, thiếu enzym và rối loạn chức năng sửa chữa DNA, và nhiều yếu tố khác, nhưng nguyên nhân chính xác vẫn chưa rõ ràng.

Rối loạn thần kinh do rượu:

Nghiện rượu là nguyên nhân gây ra rất nhiều biến chứng về tiêu hoá, gan mật cũng như về thần kinh. Rượu có thể gây tổn thương đồng thời cả hệ thần kinh trung ương và ngoại biên. Say có thể dẫn đến hôn mê do rượu, có thể dẫn đến những biến chứng nặng như truỵ mạch, tụt huyết áp, suy hô hấp, co giật, tiêu cơ vân có thể dẫn đến nguy cơ tăng kali máu và suy thận cấp, hạ đường máu, toan máu, viêm gan cấp hay viêm tuỵ cấp và biến chứng nặng nhất là teo tiểu não. Các chất kích thích làm tăng tốc độ suy giảm thần kinh, gây thiếu hụt vitamin B1 trầm trọng khi nghiện nặng. Rượu làm tăng rối loạn sự điều phối thần kinh – cơ trong vận động, làm nặng thêm mức độ run khi mắc bệnh.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân như: chấn thương não… cũng tác động không nhỏ đến tiểu não.

4, Chế độ phòng ngừa bệnh teo tiểu não

Để phòng ngừa bệnh teo tiểu não chúng ta áp dụng các phương pháp sau:

Hồi phục tinh thần: duy trì một tâm trạng vui vẻ và lạc quan, tránh căng thẳng, lo lắng thái quá, tinh thần thoải mái, cởi mở, đặc biệt là ở người cao tuổi.
Điều trị bằng thuốc, chống lão hóa: Đối với 50 tuổi trở lên, đặc biệt là những người có tiền sử gia đình cha truyền con nối não teo, nên lựa chọn sử dụng thuốc chống lão hóa để cải thiện tình trạng của các tế bào não bị lão hóa.
Phòng ngừa khởi phát: Phòng ngừa hoạt động của bệnh mạch máu não, ngăn ngừa hoặc trì hoãn sự xuất hiện có thể có của xơ cứng động mạch não, nhiễm trùng não, tránh sử dụng quá nhiều thuốc tổn thương mô não, loại bỏ đầu của các khối u nội sọ; ngăn chặn lạm dụng rượu và uống rượu quá mức có thể ngăn ngừa sự xuất hiện của bệnh teo tiểu não.
Dinh dưỡng cân bằng: điều chỉnh chế độ ăn uống giàu chất dinh dưỡng và khoa học, nên ăn nhiều rau và trái cây, và các loại thực phẩm có omega3 tốt cho não.
Làm việc và nghỉ ngơi, tập thể dục vừa phải: tham gia một số môn thể thao để tăng cường thể chất, nâng cao sức đề kháng của cơ thể với bệnh tật, và đặc biệt nên có giấc ngủ đủ và chế độ nghỉ ngơi khoa học mỗi ngày sẽ giúp hồi phục sức khỏe, tăng cường lưu thông máu và cung cấp oxy đầy đủ cho não.

Trên đây bài viết tìm hiểu về bệnh teo tiểu não. Với những người có tiền sử gia đình di truyền cần phải đẩy mạnh công tác phòng chống căn bệnh này để giảm tỷ lệ bệnh hoặc trì hoãn thời gian khởi phát và cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm áp lực cho gia đình và xã hội.