Bệnh teo não – Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

   Bệnh teo não hay thoái hoá não là hiện tượng các tế bào não bị thoái hóa hoặc chết, làm gián đoạn khả năng kết nối giữa các tế bào trong hệ thần kinh. Đây là căn bệnh nguy hiểm, gây suy giảm trí nhớ, suy giảm khả năng nhận thức. Triệu chứng cụ thể của bệnh phụ thuộc vào vị trí não bị teo. Nguyên nhân có thể do chấn thương sọ não, đột quỵ, bệnh Alzheimer hoặc bệnh Huntington. Bên cạnh đó, nhiễm trùng não cũng có thể là 1 nguyên nhân dẫn đến teo não.

(Bài viết được tham khảo ý kiến của bác sỹ Nguyễn Hồng Hải – Nguyên Phó Giám đốc Bệnh Viện Y Học Cổ Truyền Hòa Bình)

? Teo não là gì?

   Teo não là sự mất dần các tế bào não hay mất kết nối giữa các tế bào trong hệ thần kinh trung ương, dẫn đến kích thước não ngày càng bị teo nhỏ. Người bị teo não (thoái hoá não) có biểu hiện suy giảm trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn vận động,… Đây là căn bệnh nguy hiểm, không thể chữa khỏi mà chỉ có thể điều trị làm giảm các triệu chứng của bệnh.

   Bệnh teo não chủ yếu xảy ra ở người già, người cao tuổi. Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây bệnh đang có xu hướng bị trẻ hóa. Không chỉ người trưởng thành trẻ tuổi mà ngay cả số ca mắc ở trẻ em cũng đang được ghi nhận ngày một nhiều. 

? Xem chi tiết:

• Bệnh teo não tuổi già có nguy hiểm không? Cách phòng ngừa hiệu quả
• Cảnh báo tình trạng teo não ở người trẻ ngày càng gia tăng

? Các loại teo não phổ biến

   Đối với bệnh teo não, có nhiều biểu hiện khác nhau nên giới chuyên môn chia thành nhiều tên gọi để phân biệt. Dưới đây là các loại teo não phổ biến nhất hiện nay, bạn đọc có thể tham khảo để nắm bắt và phân biệt khi có những biểu hiện nghi ngờ mình hoặc người thân mắc bệnh: 

– Teo tiểu não: Tiểu não là bộ phận nằm ở hố sọ sau, gồm có thùy nhộng ở giữa và 2 bán cầu tiểu não đứng hai bên trái, phải. Hiện tượng teo tiểu não hay thoái hoá tiểu não xuất phát từ quá trình tế bào não bị chết hoặc thoái hóa. Thông qua việc kiểm tra bằng hình ảnh cắt lớp MRI và CT, có thể nhận biết được chính xác tiểu não bị teo đi bao nhiêu %. Người bị teo tiểu não thường xuất phát từ nguyên nhân các gốc tự do có nguồn nội sinh (stress, gốc tự do sinh ra trong quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể) và ngoại sinh (thức ăn, môi trường, khói thuốc,…).

– Teo hồi hải mã: Hiện tượng teo hồi hải mã thường xuất hiện do những tổn thương của bệnh tật, chấn thương làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến ký ức người bệnh. Mất trí nhớ là biểu hiện điển hình của chứng bệnh này. Những nguyên nhân chính dẫn đến teo hồi hải mã thường là do mất ngủ, căng thẳng, chế độ sinh hoạt mất cân bằng, chế độ dinh dưỡng không đủ hoặc gặp phải các chấn thương. 

– Teo mạch máu não: Mạch máu não bị teo thường xuất phát từ nguyên nhân người bị tăng huyết áp đột ngột, đái tháo đường, béo phì, mỡ máu cao,… Đột ngột nói đỡ tiếng, yếu nửa người, méo mặt là những dấu hiệu điển hình cho thấy bạn đang bị teo mạch máu não.

– Teo thuỳ não: Teo thùy não là hiện tượng các tế bào thần kinh nơron, tế bào thần kinh đệm trong thùy não chết đi. Từ đó, kích thước của các thùy sẽ bị thu nhỏ lại hay còn gọi là hiện tượng bị teo. Ở thể này, nó gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nhận thức cũng như hoạt động của người bệnh.

– Teo vỏ não (Viết tắt là PCA): là sự mất dần các tế bào thần kinh ở lớp ngoài của não (vỏ não) ở phần não phía sau đầu, gây khó khăn cho thị lực và xử lý thông tin thị giác. Các triệu chứng phổ biến của thoái hóa vỏ não bao gồm khó đọc, đánh giá khoảng cách và với lấy đồ vật, cũng như khó tính toán và nhận dạng đồ vật và khuôn mặt quen thuộc. Bệnh Alzheimer là một trong những tác nhân chính gây nên hiện tượng teo vỏ não.

– Teo bán cầu não: Các dây thần kinh ở bán cầu não bị thoái hóa, chèn ép dẫn đến hiện tượng rối loạn ngôn ngữ và khả năng tư duy, hình tượng của người bệnh. Do đó, những ai khó khăn trong vấn đề giao tiếp, biểu đạt ngôn ngữ thường được kết luận là teo bán cầu não. 

– Teo nhu mô não: Đây là bệnh hay gặp ở những người lớn tuổi, có bệnh lý về mạch não như tai biến mạch máu não,… còn ở người trẻ tuổi thì rất ít gặp.

? Nguyên nhân

   Bệnh teo não có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, phổ biến nhất là do di truyền và tuổi tác. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có các yếu tố khác tác động vào, tăng cao khả năng bị teo não, điển hình như:

• Chấn thương sọ não
• Người có một số những bệnh sau: Đột quỵ, bại não, tiểu đường loại II, viêm não, AIDS,…
• Người già bị suy giảm trí nhớ do xơ vữa mạch máu
• Người bị thiếu vitamin B12 trầm trọng.

Còn nhiều nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ không phổ biến khác dẫn đến bệnh teo não. Bạn đọc có thể tham khảo chi tiết trong bài viết: Nguyên nhân teo não và những nguy cơ tiềm ẩn.

? Triệu chứng và biến chứng

   Bệnh teo não thường khó phát hiện ở giai đoạn đầu. Khi bệnh chuyển nặng, các triệu chứng sẽ dần được thể hiện rõ hơn. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

? Triệu chứng

Một số triệu chứng phổ biến của bệnh teo não là:

• Mất trí nhớ: Đây là triệu chứng điển hình, xuất hiện sớm nhất ở người bệnh bị teo não, đặc biệt là teo não tuổi già. Khi bệnh càng nặng, trí nhớ càng bị suy giảm nhiều, dần mất đi khả năng hồi phục. Ngay cả những ký ức gần cũng không thể nhớ, thậm chí những công việc sinh hoạt thường ngày, ngày tháng hay tên tuổi người thân trong gia đình cũng không thể nhớ.
• Rối loạn ngôn ngữ: Người mắc bệnh khó khăn trong việc sử dụng từ ngữ để miêu tả cảm xúc và suy nghĩ của mình. Song song với đó, họ cũng khó khăn trong cách phát âm, nói không được trôi chảy. 
• Rối loạn vận động: Bệnh teo não ở người trẻ tuổi hay người già đều rất dễ gặp dấu hiệu này. Cụ thể, hệ thống cơ của những người này thường rất yếu, dễ bị run hay chuột rút… khiến cho việc vận động khó khăn, ngay cả những công việc vệ sinh cá nhân thường ngày như tắm, rửa, thay quần áo,… 
• Loạn thần: Người bệnh thường bị hoang tưởng mình đang gặp nguy hiểm hoặc xuất hiện những ảo giác đáng sợ dẫn đến mất kiểm soát về hành vi.

? Tham khảo đầy đủ các dấu hiệu nhận biết bệnh trong bài viết sau: Những dấu hiệu teo não cần lưu ý

? Biến chứng

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh teo não bao gồm:

• Mất sự độc lập
• Không thể tham gia vào các hoạt động xã hội
• Trầm cảm, tự ti, chán nản

? Biện pháp điều trị

Teo não là căn bệnh hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn. Các biện pháp điều trị hiện tại tập trung vào điều trị triệu chứng và biến chứng của bệnh như:

• Sử dụng thuốc thay đổi lượng hoá chất kiểm soát tín hiệu não hoặc điều trị các triệu chứng suy giảm trí nhớ, suy giảm nhận thức.
• Vật lý trị liệu và vận động để cải thiện chức năng
• Tư vấn tâm lý cho bệnh nhân
• Liệu pháp ngôn ngữ để giảm tình trạng mất ngôn ngữ
• Phẫu thuật khi cần thiết

? Câu hỏi thường gặp về bệnh teo não

Có rất nhiều câu hỏi liên quan đến bệnh teo não được chuyên trang chúng tôi tổng hợp và giải đáp dưới đây. Mời các bạn cùng theo dõi!

? Teo não có nguy hiểm không?

   Teo não là căn bệnh nguy hiểm dù xuất hiện ở bất kỳ đối tượng người già hay người trẻ tuổi. Nếu không sớm phát hiện và có những biện pháp điều trị, khắc phục có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Cụ thể: 

• Nguy cơ mắc các bệnh: viêm phổi, nhiễm trùng cao do khả năng kiểm soát và nhận thức bị suy giảm, khó nuốt hoặc hít, dễ bị sặc đồ ăn. 
• Dễ bị tai nạn: Chức năng vận động, cơ bị yếu đi đồng nghĩa với việc bạn bị ngã là rất cao. 
• Mất sự vận động: Ở giai đoạn hơn, một số người bệnh teo não gặp biến chứng như mất khả năng vận động và trở thành người thực vật. 

? Tham khảo chi tiết, đầy đủ trong bài viết: Bệnh teo não có nguy hiểm không?

? Bệnh teo não có chữa được không?

Teo não là căn bệnh không chữa được, vì tế bào não khi đã bị chết đi thì không thể hồi phục. Trên thế giới đã có rất nhiều các chuyên gia về não bộ nghiên cứu về bệnh teo não nhưng cho tới hiện tại, vẫn chưa có một giải pháp nào điều trị được dứt điểm căn bệnh này. Tuy nhiên chúng ta có nhiều cách khắc phục bệnh teo não để hỗ trợ bệnh nhân bằng các biện pháp điều trị triệu chứng nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cũng như kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. Thông tin chi tiết mời bạn đọc tham khảo thêm trong video sau:

? Có thuốc trị teo não hay không?

   Đây là câu hỏi được rất nhiều người đặt ra khi tìm hiểu về bệnh teo não. Hiện nay, trên thế giới chưa ghi nhận có bất kỳ loại thuốc nào cho hiệu quả chữa bệnh teo não tận gốc. Tuy nhiên, có nhiều sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng được nghiên cứu và hoàn thiện cho tác dụng làm chậm sự tiến triển của teo não. Qua đó, người bệnh có thể sống lâu hơn và ít gặp các biến chứng nguy hiểm hơn.

? Tham khảo: Bị teo não nên uống thuốc gì ?

? Bệnh teo não sống được bao lâu?

   Theo các chuyên gia, trung bình một người trưởng thành khi phát hiện mình bị teo não có thể sống được từ 8 – 15 năm. Tuy nhiên, đây chỉ là con số áng chừng, không có minh chứng nào chắc chắn rằng mọi người khi mắc bệnh chỉ sống được từng ấy thời gian.

   Teo não sống được bao lâu còn phụ thuộc vào việc sử dụng thuốc, kết hợp chế độ sinh hoạt và ăn uống. Nếu sử dụng đúng thuốc, sinh hoạt điều độ, ăn uống khoa học thì hoàn toàn có thể kéo dài tuổi thọ.

? Người bị bệnh teo não nên ăn gì? Không nên ăn gì?

   Chế độ ăn của người bị bệnh teo não là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng rất nhiều đến tốc độ tiến triển của bệnh. Vậy bệnh teo não nên ăn gì và kiêng ăn gì?

✔️ Những thực phẩm người bệnh teo não nên ăn 

• Trứng: Hỗ trợ tăng cường trí nhớ. Trứng có chứa hàm lượng vitamin B12 cao, hỗ trợ hạn chế các triệu chứng rối loạn thần kinh, yếu cơ. Mọi người có thể ăn từ 1 – 2 quả trứng mỗi ngày.
• Sữa bò: Tốt cho tim mạch, ngăn ngừa ung thư và thúc đẩy tái tạo hồng cầu, tăng cường chức năng của não bộ. Người bị teo não nên uống 01 ly sữa khoảng 250ml mỗi ngày. 
• Quả táo: Trong táo chữa nhiều chất chống oxy hóa quercetin giúp tăng cường trí nhớ, cải thiện kết nối thông tin giữa các tế bào não. 

? Xem thêm: Ăn gì để chống teo não?

✔️ Những thực phẩm người bị teo não không nên ăn 

   Người mắc bệnh teo não nên hạn chế ăn những loại thực phẩm sau: 

• Mì chính: trong mì chính chữa nhiều canxi, magie có thể gây ra chứng nhanh quên và kích thích dạ dày, gây buồn nôn. 
• Gan động vật: Trong gan chứa nhiều cholesterol có thể gây xơ vữa động mạch, làm chức năng hoạt động của não bộ bị suy giảm. 
• Hạt hướng dương: Hướng dương có thể gây ung thư và teo não bởi nó có chứa chất làm rối loạn chuyển hóa, làm cho gan nhiễm mỡ… 
• Bia rượu: Cồn trong bia rượu khiến cho quá trình truyền dẫn thần kinh bị ức chế, suy giảm hơn so với bình thường bởi khả năng giết chết các tế bào não rất cao. 

   Trên đây là toàn bộ những thông tin liên quan đến bệnh teo não. Hy vọng có thể giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan hơn về căn bệnh này cũng như định hướng được cách phòng, tránh hiệu quả.