Hiện nay có hàng triệu người lớn tuổi trên thế giới bị bệnh Alzheimer, tuổi mắc bệnh thường từ 65 trở lên. Con số này dự đoán sẽ gấp nhiều lần trong vòng 20 năm tới, khi tuổi thọ trung bình ngày càng tăng lên. Vậy bệnh Alzheimer là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây:
1, Bệnh Alzheimer là gì ?
Bệnh Alzheimer là một dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất hiện nay. Sa sút trí tuệ (dementia) là mất khả năng về trí lực và giao tiếp xã hội ở mức độ gây khó khăn cho cuộc sống hàng ngày. Sự thoái hóa mô não đang bình thường với nhiều nguyên nhân chưa được biết rõ, gây nên sự suy sụp dần dần trí nhớ và trí tuệ bệnh nhân.
Mặc dù vẫn chưa có một phương pháp thực sự hữu hiệu nào để ngăn ngừa bệnh Alzheimer, nhưng các nhà nghiên cứu đã đạt được những bước tiến quan trọng trong 5 năm gần đây. Điều trị thích hợp có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Ngày càng có nhiều loại thuốc được nghiên cứu, và các nhà khoa học còn khám phá ra hàng loạt gen có liên quan đến Alzheimer, từ đó đã đưa ra nhiều hướng điều trị nhằm ngăn chặn bệnh lý phức tạp này.
Trong khi chờ đợi các thành tựu đó, việc chăm sóc các bệnh nhân Alzheimer vẫn còn tập trung và sử dụng những hiểu biết hiện có. Họ rất cần sự hỗ trợ và giúp đỡ của bạn bè và người thân để đương đầu với bệnh tật.
2, Các dấu hiệu và triệu chứng
Mọi người ai cũng thỉnh thoảng có lúc bị lầm lẫn và mắc sai sót về trí nhớ. Hết sức bình thường nếu như bạn quên tên của một người mà bạn hiếm khi gặp mặt. Nhưng điều này sẽ không phải là một chuyện bình thường cùng với tuổi tác, khi bạn quên ngay cả những đồ vật hàng ngày và tên những người thân thiết trong gia đình mình.
Bệnh Alzheimer – một tiến trình thoái hóa bệnh lý của não bộ – vượt quá giới hạn của sự quên thông thường. Nó có thể bắt đầu bằng sự rối loạn và mất trí nhớ nhẹ nhàng, nhưng dần dần sẽ dẫn đến sự suy giảm trí tuệ bất hồi phục nặng nề, tàn phá khả năng nhớ, lý luận, học tập và trí tưởng tượng của người bệnh. Phần lớn bệnh nhân Alzheimer đều có những dấu hiệu bệnh chung như sau:
- Tính hay quên liên tục và tăng dần. Bệnh Alzheimer khởi đầu bằng một giai đoạn quên, đặc biệt là quên những sự việc mới diễn ra hoặc những việc đơn giản. Nhưng về sau triệu chứng quên cứ tồn tại và tăng dần. Bệnh nhân thường quên nội dung các cuộc nói chuyện, quên các đồ vật, đặt sai vị trí của chúng, thường đặt chúng không đúng theo logic và công dụng. Bệnh nhân thường quên tên bạn bè, rồi cuối cùng quên hẳn cả tên những người thân trong gia đình và tên các đồ vật thường dùng nhất, như cái lược, đồng hồ,…
- Khó khăn trong suy nghĩ trừu tượng. Bệnh nhân Alzheimer gặp rắc rối với sổ tiết kiệm của họ, nhất là phải nhận ra và hiểu các con số.
- Khó khăn trong tìm kiếm ngôn từ chính xác để diễn đạt.Thật là một thử thách lớn lao cho các bệnh nhân Alzheimer khi phải tìm kiếm các từ ngữ chính xác để diễn đạt những suy nghĩ của mình và ngay cả chỉ để hiểu kịp các cuộc nói chuyện. Việc đọc và viết cũng gặp khó khăn.
- Mất định hướng: Bệnh nhân Alzheimer bị mất định hướng về thời gian và không gian. Họ không nhớ rõ ngày giờ, bị lạc trong chính ngôi nhà của mình. Sau cùng bệnh nhân hay đi lang thang ra khỏi nhà.
- Mất khả năng phân tích và suy xét: Việc giải quyết các vấn đề xảy ra hàng ngày (như làm thế nào để biết thức ăn trên bếp lò bị cháy) trở nên rất khó khăn. Bệnh nhân Alzheimer giờ đây gặp phải trở ngại lớn trong việc thực hiện những công việc đòi hỏi phải có kế hoạch, những quyết định và suy xét.
- Thực hiện các công việc quen thuộc khó khăn: Những công việc quen thuộc hàng ngày cần phải làm qua các bước tuần tự, ví dụ như việc nấu ăn, đã trở thành một cuộc chiến đấu khó khăn cho người bệnh. Cuối cùng thì bệnh nhân Alzheimer quên cả cách thực hiện những công việc cơ bản nhất, như đánh răng chẳng hạn
- Thay đổi nhân cách: Người bệnh có tính khí thay đổi thất thường. Họ hoài nghi hết thảy mọi người, cố chấp và cách ly với xã hội. Lúc còn sớm, triệu chứng này có thể là phản ứng của người bệnh với tâm trạng thất vọng khi họ nhận thấy mình không thể kiểm soát đượoc trí nhớ. Vì vậy mà trầm cảm hay đi đôi với bệnh Alzheimer. Mất ngủ cũng thường xảy ra. Khi bệnh tiến triển nặng, bệnh nhân trở nên khó tính, hay kích động và cư xử không phù hợp.
Điển hình, những người thân của bệnh nhân Alzheimer ghi nhận một sự thay đổi dần dần – không phải đột ngột. Đến khi bệnh tiến triển, các triệu chứng ngày càng nặng lên buộc bệnh nhân hoặc người nhà phải tìm đến sự giúp đỡ của thầy thuốc. Nhiều bệnh nhân Alzheimer cũng nhận ra rằng trí nhớ của mình có vấn đề, có thể sẽ rất nặng nề.
Quá trình bệnh lý xảy ra nhanh hay chậm tùy thuộc rất nhiều vào từng cá thể. Từ triệu chứng quên đơn giản đến lúc sa sút trí tuệ nặng nề có thể kéo dài 5 năm, nhưng cũng có người đến 10 năm hoặc lâu hơn. Bệnh Alzheimer thường diễn tiến từ nhẹ đến vừa, đến nặng. Bệnh nhân còn ở giai đoạn nhẹ thường có thể sống một mình được và có thể xử lý công việc khá tốt. Ở giai đoạn vừa người bệnh sẽ gặp khó khăn lớn nếu không có người giúp đỡ, còn ở giai đoạn cuối thường không thể tự chăm sóc bản thân họ được.
Các nhà nghiên cứu đã gọi giai đoạn mất trí nhớ là giai đoạn suy giảm nhận thức nhẹ, hay giai đoạn tiền Alzheimer. Giai đoạn này là thời khoảng giao nhau giữa những triệu chứng suy giảm trí nhớ bình thường do tuổi già và những triệu chứng nhẹ đầu tiên của Alzheimer. Bệnh nhân suy giảm nhận thức nhẹ, mất trí nhớ vượt quá ngưỡng bình thường ở tuổi của họ, nhưng chưa phải là sa sút trí tuệ của Alzheimer. Việc phân loại dạng mất trí nhớ này giúp các thầy thuốc chẩn đoán chính xác hơn để hỗ trợ hữu hiệu cho người bệnh. Nó giúp cảnh báo cho bệnh nhân nguy cơ cao phát triển bệnh Alzheimer.
3, Cách phòng tránh bệnh teo não
Có một số thức ăn và thuốc có thể giúp bồi bổ hơn cho khả năng hồi phục của não như: Cerebrolysin, gliatilin, ginkgo biloba… Những người có chế độ ăn gồm một số loại vitamin hoặc axít béo omega 3 ít có khả năng bị teo não hơn so với những người có chế độ ăn ít các dưỡng chất này. Ngược lại, nếu ăn nhiều thực phẩm như: hạt hướng dương, quẩy, bắp rang bơ, cá khô… sẽ làm các tế bào não, dây thần kinh bị nhiễm độc, có thể mắc các bệnh về thần kinh, mất trí nhớ, teo não, thậm chí chứng Alzheimer khi về già. Ngoài gây teo não, ung thư, sai lầm khi ăn quá nhiều các loại thực phẩm này có thể dẫn đến chứng bệnh nghiêm trọng khác như tim mạch, huyết áp, tiêu hóa… Vì vậy, người tiêu dùng nên hạn chế ăn uống hoặc sử dụng với liều lượng vừa phải đối với những loại thực phẩm này.
Đặc biệt, uống vitamin B liều cao mỗi ngày có thể giúp làm giảm tốc độ teo não ở những người cao tuổi có dấu hiệu của bệnh Alzheimer, kìm hãm sự tiến triển của căn bệnh này. Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí Thư viện Khoa học Cộng đồng ONE, các nhà khoa học Anh đã thực hiện ghiên cứu hiện tượng teo não đối với 168 tình nguyện viên ở độ tuổi 70 được chẩn đoán mắc chứng MCI trong giai đoạn hai năm bằng cách cho một nửa trong số những người này hàng ngày uống một viên có chứa hàm lượng vitamin B cao gồm cả B6 và B12. Số còn lại uống giả dược không có hoạt chất chữa bệnh. Kết quả cho thấy, việc uống Vitamin B hàng ngày đã khiến quá trình teo não chậm lại đến 30%. Với một số trưòng hợp khác, tỷ lệ này còn lên đến 53%.
Một nghiên cứu của TS. Charles DeCarli công bố trên tạp chí Neurology cho thấy hút thuốc lá, béo phì và đái tháo đường ở độ tuổi trung niên là những yếu tố nguy cơ gây teo não, dẫn đến suy giảm trí tuệ sau này. Vì vậy, ông cho rằng con người không thể ngăn chặn quá trình lão hóa song bỏ thuốc lá, kiểm soát huyết áp, phòng ngừa đái tháo đường và giữ trọng lượng hợp lý giúp cho tinh thần và thể chất luôn khỏe mạnh cũng như hỗ trợ khả năng nhận thức từ đó phòng được bệnh teo não.
Ngoài ra, việc tập luyện não thường xuyên về trí nhớ, khả năng tổng hợp, phản xạ đáp ứng, khả năng tư duy sáng tạo… là điều cần thiết cho những người bị teo não.
Trên đây là những tìm hiểu về bệnh teo não. Khi đã có tuổi, đồng thời với việc suy giảm khả năng của tất cả các cơ quan thì hệ thần kinh cũng bị ảnh hưởng tới cả khả năng chuyển hóa chung của tế bào. Vì vậy để phòng tránh teo não, suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ… chúng ta cần có mộ chế độ ăn uống lành mạnh, chế độ sinh hoạt hợp lý, đồng thời bổ sung các dưỡng chất tăng cường hoạt động của trí não, ngăn ngừa sự lão hóa của các tế bào thần kinh giúp não bộ luôn luôn khỏe mạnh và linh hoạt.
